Marco Oostdijk - 23 november 2018 - jubileumsymposium
Na 60 jaar Modern Beraad & De Vrijplaats…
bruggen zoeken naar…?
Onderwerpen nu en in het boek:
- Deel 1: Modern Beraad, De Vrijplaats: de erfenis
- Deel 2: Tussen religies & humanismen
- Deel 3: Bruggen bouwen naar het vervolg…
Deel 1
Modern Beraad en De Vrijplaats:
- hun cultuur
- hun programma
- hun gedachtegoed
- hun ontwikkeling
Hun cultuur sinds jaren ’60:
- Warme sfeer, wij-gevoel
- Vrijzinnigen, spirituelen, “brede humanisten”
- Verwondering & verbinding als levenshouding
- Verbinding met “humaniteit”, natuur, kosmos
- Voor “vrije religies” en (later) breed humanisme
Hun programma, sinds jaren ‘80:
- Pittige lezingen, elke 14 dagen
- Door wetenschappers
- Erfgoed: er zijn 450 verslagen
- Met brede blik & zelfonderzoek
- Bij de tijd, sociaal-kritisch
- Met een muziekritueel. In een vol programma
Hun gedachtegoed: ‘religieus’ humanisme=
- Spreker Nepveu: we vormen een
- “humanistische religie”,
- voor het autonoom denken en handelen,
- om ons te ontplooien,
- naar een “redelijk & zedelijk” wezen.
- Een humaan leven verdraagt geen dogma’s.
Hun gedachtegoed:‘religieus’ humanisme=
- We zijn deel van een proces alom, dat niet te bevatten is
- Bron:verwondering, het onverklaarbare, je daarmee verbinden
- Een “spiritualiteit van beneden’, niet van boven. Zelfonderzoek
- Voorzitter Smits:
- zoek in het leven de diepte dimensie,
- er zijn geen kant-en-klare antwoorden,
- leven is ondoorgrondelijk
Hun gedachtegoed; raakvlakken zoeken
- uit “vrij” religieus besef en open humanisme relaties zoeken met:
- Chinees humanisme: Confucius, TAO
- boeddhisme : levenshouding, als zelfreflectie, lijden
- vrijmetselarij : zelfonderzoek, met gedeelde waarden
- Soefisme: “universele religie van het hart”
- alevitisme: spiritueel humanisme “van de liefde”
Hun gedachtegoed:
De kern van alle levensbeschouwingen=
- Compassie en humaniteit,
- als klassieke bronnen en universeel
- gedeelde waarde (Armstrong)
Dat vraagt openheid en onderzoek
De ontwikkeling in het gedachtegoed sinds 1958
- van vrijzinnig en licht gelovig via ⇒
- vrijzinnig “religieus” en ⇒
- vrijzinnig en “religieus humanisme’ naar ⇒
- “inclusief humanisme”, met levenskunst en spiritueel humanisme
- wisselende achtergronden van leden
- trend: “humanisering” en invloed secularisering
De ontwikkeling en identiteit:
- 1958: Haagsche Kring Vrije Gemeente, kerkverlaters, vrijzinnig gelovig, een enkel Bijbelverhaal, “vrije religies”, voorgangers, programma onbekend
- 1971: “Modern Beraad”, breder vrijzinnig, thema “vervreemding”, zondagmorgenlezing, intern gericht, steun Vrije Gemeente
- 1983: “religieus humanisme”, identiteit, natuurwetenschap, zondagmorgenlezingen 14-daags, huiskamergesprekken, koffieochtenden
De ontwikkeling
- 1985-2005: voorzitter Smits, zelfonderzoek, “ethiek en mystiek”, maatschappijkritische onderwerpen,
muziek voor en na, cursussen, huiskamerdiscussies, lunches, wandelingen…. - 2010: gemengde leiding, raakvlakken met spiritualiteit,
filosofen en UvH sprekers, andere momenten en vormen, soms met HV. - 2011: nieuwe naam: De Vrijplaats, humanistisch gesprekscentrum, veel PR
- 2014: nieuw bestuur, “leven als reis” als jaarthema, workshops, films met nagesprek, neutraal, soms met HV, veel belangstellenden
Betekenis voor leden:
- “Verschil tussen mijn religiositeit en godsdiensten, met dogma’s”
- “Ik kon er mijn twijfels kwijt”
- “Het gaf me geestelijk voedsel”
- “Het gaf verrijking op mijn zoektocht”
- “Ik vond hier wat ik in het HV miste”
- (warmte, spiritualiteit, rituelen)
- “Ik zag raakvlakken met vrijmetselarij”
De erfenis van MB en VP, anno nu:
- De warme sfeer. De dialoog
- Verbinden, bruggen zoeken
- Belevingen, het ritueel
- Religiositeit, spiritualiteit
- Sociaal-kritische thema’s
Het concreet erfgoed van MB en VP:
- 500 lezingen, 10 interviews, literatuur
- komt in archief Historisch Humanistisch Centrum, Universiteit
- digitaal dossier op website: 20 lezingen
Boek verschijnt mei 2019, flyer beschikbaar
Deel 2: de tussenruimte
- Relaties tussen humanismen
- en religies… >bruggen bouwen
De relaties
Er bestaan drie soorten relaties tussen religies en humanismen:
- Controverses, vanuit oude beelden & vooroordelen
- Tussenvormen: MB en VP, in een tussenruimte
- Nu nodig: bruggen slaan met “perspectieven” naar consensus
Welke relaties en bewegingen zien we nu in het landschap ?
De tussenruimte in het landschap:
De tussenruimte: bewegingen naar het midden
Bruggen in de tussenruimte:
Deel 3: nu bruggen bouwen naar…?
- Naar het vervolg
- Naar dialogen
Drempels bij bruggen zoeken zijn:
- Taal, onbekendheid
- Oude beelden, vooroordelen
- Stromingen onbekend: spiritueel humanisme in het HV
- Een dialoog kan ook die drempels & verschillen bespreken
- Waarheen gaan we nu bruggen zoeken ? ⇒
Bruggen zoeken tussen humanismen
en vrijzinnigheid, naar:
Inclusief ‘vrijzinnig humanisme’. Dat ons kan:
-
-
- verbinden
- “verwarmen”: door aandacht en zorgzaamheid
- onze vragen naar zin en identiteit begeleiden
- visies op onze publieke moraal bieden (Alma)
- verbeelden: door kunst, rituelen, belevingen
- verrijken met nieuwe taal & vormen (voor jongeren)
- beweging brengen, binnen & buiten de tussenruimte
-
Perspectieven voor bruggen zijn:
-
-
- Levensbeschouwelijke…
- praktische en programmatische…
- organisatorische…
- promotionele en in de PR
- historische en filosofische…
- publieke en cultuurpolitieke…
-
Perspectieven
Praktische en programmatische perspectieven:
-
-
- elkaars programma’s bezoeken: m.n. culturele en filosofische
- samen bijeenkomsten aanbieden in programma’s
- “warme” programma’s bieden: rituelen, beleving, spiritualiteit
- oefenen met een seculiere spiritualiteit (Apostel)
- in elke stad ‘een open vrijplaats’ (voorbeeld Sunday Assembly Engeland)
- in netwerken en samenwerken: allianties, verbanden
-
Perspectieven
Levensbeschouwelijke en historische perspectieven :
-
-
- welke waarden, bronnen, doelen delen we? naast verschillen
- dynamiek & pluriformiteit erkennen, ook in humanisme
- “we zijn allen zinzoekers” (Ten Kate)
- we delen een “vrijzinnige cultuur” (Ten Kate): verdraagzaam, zelfreflectief
-
Wat zijn uw perspectieven voor een vervolg?
Contact over perspectieven of een vervolg: